Het is op 5 augustus 710 jaar geleden dat de Schotse rebel William Wallace werd opgepakt door de Engelsen, waarna zij hem op 23 augustus 1305 executeerden. Het is dit jaar ook 20 jaar geleden dat de film Braveheart verscheen, met William Wallace als hoofdpersoon. Wie was William Wallace?

Braveheart

Freedom!!! Dat schreeuwt de Schotse vrijheidsstrijder William Wallace regelmatig in de film Braveheart. Vooral als hij zijn kilt dragende mannen voorgaat in een veldslag of als hij gefolterd wordt door de Engelsen.

In Nederland kwam Braveheart op 7 september 1995 in de bioscoop. Het is een epos van en met Mel Gibson over de Schotse held en vrijheidsstrijder. De film volgt in de voetsporen van eerdere verhalen over William Wallace.

Blinde Harry

Voordat we door de nevelen van het verleden iets van de historische William Wallace (± 1270-1305) zien, moeten we eerst door de mythe heen waar zijn bekendheid mee begon: het verhaal van de dichter ‘blinde Harry’ (±1440-1492). Deze Harry, die ook wel bekend staat als ‘Harry de minstreel’ schreef rond 1477 ‘The Actes and Deidis of the Illustre and Vallyeant Campioun Schir William Wallace’. Beter bekend als ‘The Wallace’. Hij schreef dit heldendicht over William Wallace iets minder dan 170 jaar na de dood van William.

De meeste historici zijn van mening dat dit verhaal over William Wallace grotendeels fictief is. Het probleem is dat er vrij weinig bekend is over de historische figuur. Over hele periodes van zijn leven hebben we geen informatie uit betrouwbare historische bronnen.

Biografie William Wallace

Zo is over zijn jeugd slechts bekend dat William Wallace ergens in de jaren zeventig van de dertiende eeuw werd geboren in Renfrewshire binnen een adellijke Schotse familie. Vervolgens duikt William pas weer op in 1297.

Het jaar daarvoor zwoer de Schotse koning John Balliol de Engelse koning Edward I af als zijn leenheer. Wat speelde er?

Aanloop naar Schotse opstand
Een paar jaar eerder, stond Schotland op de rand van burgeroorlog omdat verschillende partijen aanspraak maakten op de Schotse troon sinds de dood van koning Alexander III in 1286. Edward was uitgenodigd door Schotse edelen om te bemiddelen tussen de partijen die streden om de opvolging. In 1292 werd John Balliol tot koning gekozen. Voorwaarde was wel dat hij Edward als de leenheer van Schotland erkende. Dat deed hij.

Toen hij in maart 1296 toch zijn eed brak, was de Engelse koning ‘not amused’. Voordat de maand voorbij was, bestormden Engelse soldaten de Schotse grensplaats Berwick-upon-Tweed. Zij namen het in en plunderden het. De Schotten leden nog enkele nederlagen. In juli dwong Edward de Schotse koning tot aftreden en de meeste Schotse edelen tot het zweren van een eed van trouw. Daarnaast waren vele andere Schotse edelen krijgsgevangenen.

Het bleef echter onrustig onder de Schotten. Minder dan een jaar later ontstonden brandhaarden verspreid over heel Schotland. Er was verzet. William Wallace was één van de Schotse edelen die in opstand kwamen.

William Wallace mengt zich in de strijd
In mei 1297 viel William Wallace de stad Lanark aan. Daarbij doodde hij (of zijn mannen) de lokale sheriff: William Hesselrig. Al gauw groeiden plaatselijke opstootjes uit tot een grotere rebellie, met William Wallace in het midden ervan. Hij voegde zich bij het leger van William the Hardy, Lord of Douglas. Samen brachten zij de Engelsen verschillende keren schade toe.

Het belangrijkste wapenfeit van William Wallace volgde echter in september: de slag bij Stirling Bridge.

Van Stirling Bridge naar Falkirk
Op 11 september 1297 versloeg een Schots leger onder leiding van William Wallace en Andrew Morey een Engelse overmacht bij Stirling Bridge. Door deze overwinning en andere militaire successen verzwakte de Engelse greep op Schotland. Dat gaf William de kans om op rooftocht te gaan aan de andere kant van de grens, in Engeland.

Eind 1297 of begin 1298 werd hij geridderd en tot beschermer van het koninkrijk Schotland uitgeroepen in naam van de afgezette koning John Balliol.

Edward rukte op met een leger naar het noorden. William trok zich met zijn leger terug in Schotland terwijl hij met de tactiek der verschroeide aarde het platteland verwoestte. Zo dwong hij Edward dieper Schotland in.

In juli 1298 troffen de Schotten en Engelsen elkaar bij Falkirk. Hier werd het Schotse leger verslagen. William Wallace ontkwam en vanaf dat moment is weinig bekend over zijn acties. Wel is duidelijk dat zijn titel van ‘beschermer van Schotland’ overging op Robert Bruce en John Comyn.

Het einde van William

Daarna vertrok William naar het buitenland en zocht hij steun in Frankrijk. In 1303 keerde hij terug naar Schotland. Terwijl hij in het buitenland was had Robert Bruce een wapenstilstand met Edward I gesloten. John Comyn volgde dit voorbeeld in 1304. William Wallace werd zo politiek buitenspel gezet. Bovendien zette de Engelse koning een flinke prijs op zijn hoofd.

In augustus 1305 liep William in of bij Glasgow tegen de lamp. Hij werd naar Londen overgebracht en wegens verraad tot de dood veroordeeld. Op 23 augustus werd hij opgehangen en gevierendeeld.

Zijn hoofd sierde een staak op Londen Bridge.

Zijn ledematen werden in Newcastle, Berwick, Stirling en Perth  tentoongesteld.

Zijn leven eindigde, maar zijn mythe begon pas.

Wist je dat William Wallace geen kilt droeg?

Schotse en Engelse edelen droegen dezelfde soort kleding. Een kilt hoorde daar niet bij.

Bronnen

Wikipedia (en.wikipedia.org)

BBC history (bbc.co.uk)

Evolutie van de Schotse kilt (reconstructinghistory.com)

[bol_product_links block_id=”bol_55c26f2298cb0_selected-products” products=”1001004005056489,9200000000763983,9200000029109889″ name=”william wallace” sub_id=”” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFFFFF” border_color=”D2D2D2″ width=”600″ cols=”3″ show_bol_logo=”undefined” show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]