de Boerenoorlog 1899-1902
De Boerenoorlog van 1899 tot 1902 is de tweede Boerenoorlog tussen blanke Zuid-Afrikanen van Nederlandse afkomst en het Britse leger. Met deze oorlog komt een einde aan de Boerenrepublieken in Zuid-Afrika.
Boeren guerrillastrijders. Bron: Wikipedia
Sinds de Jameson Raid in 1896 en de verkiezing van Sir Alfred Milner (1854-1925) als Hoge commissaris in 1897, waren de spanningen tussen de Transvaal onder leiding van Paul Kruger (1825-1904) en de Oranje Vrijstaat onder leiding van Mathinus Steijn (1857-1916) enerzijds en de Britse Kaap Kolonie en Natal anderzijds steeds verder toegenomen. De spanningen waren ontstaan uit het feit dat de niet-Afrikaanse Europese inwoners van de staten Transvaal en Oranje Vrijstaat veel minder rechten bezaten dan de Afrikaners zelf. Terwijl Kruger ijverde voor een grote zelfstandigheid van de Afrikaners, wilde Milner de twee Afrikaner staten incorporeren in een Brits Zuid-Afrikaanse dominion. Milner werd hierin gesteund door de Britse minister van koloniën Joseph Chamberlain (1836-1914).
Volgens Milner was de enige oplossing voor het Zuid-Afrikaanse probleem het breken van “the dominion of Afrikanderdom” wat neerkwam op een verovering van de Transvaal. Langs de grenzen met de Transvaal had Milner bovendien Britse troepen opgesteld. In 1899 werd er een conferentie in Bloemfontein gehouden om over de verschillende problemen te praten maar zowel Kruger als Milner wilden elkaar niet tegemoet komen. En nadat op 7 oktober meer Britse troepen waren aangekomen in Durban, stuurde Kruger een ultimatum naar Engeland met daarin de volgende eisen: “ a) dat alle punten van onderling geschil zouden worden geregeld langs den vriendschappelijken weg van Arbitrage, of door zulke andere vriendschappelijke middelen, als beide Gouvernementen zouden overeenkomen b) Dat de troepen op de grenzen van de Republiek onmiddellijk zouden worden teruggetrokken c) Dat alle troepen-versterkingen, die sedert 1 Juni 1899 in Zuid-Afrika waren aangekomen, binnen een redelijken tijd, nader overeen te komen tusschen de beide Gouvernementen, verwijderd zouden worden , met wederkeerige verzekering en waarborg van de zijde van de Gouvernement der Zuid-Afrikaansche Republiek, dat geen aanval of vijandelijkheden tegen eenig deel van H.M.”s bezittingen zouden worden ondernomen door de Republiek gedurende de verdere onderhandelingen, binnen een tijdperk nader overeen te komen tusschen beide Gouvernementen terwijl het gouvernement der Republiek, in overeenstemming daarmede, bereid zou zijn de gewapende burgers terug te trekken van de grenzen. d) Dat H.M.”s troepen nu in volle zee, in geen enkele haven van Zuid-Afrika zouden worden aan land gezet.” Toen het ultimatum door de Britten werd verworpen besloot de Transvaal tot oorlog over te gaan.
De Boeren besloten tot een preventieve inval in Natal, generaal P.J. Joubert (1831-1900) trok met zijn leger de grens over nabij Majuba. De op 7 oktober gearriveerde troepen, onder leiding van luitenant-generaal Sir George White (1835-1912), werden hierdoor ingeklemd rondom Ladysmith. Maar voordat Joubert de havenstad Durban bereikte waren daar inmiddels nog meer troepen geland waardoor Joubert zich terug moest trekken tot de rivier de Tugela. Eind 1899 belegerden zij Ladysmith, Kimberly en Mafeking. Ondertussen waren ook nieuwe troepen, onder leiding van Sir Redver Buller (1839–1908), geland bij Kaapstad. Een groot deel van dit leger werd gebruikt om Kimberly en Mafeking te ontzetten, zij vochten zich een weg naar de Modder Rivier maar werden door de Boeren tegengehouden. De Britten verloren hierbij ruim 500 man.
De Boeren kregen hulp uit Europa, onder andere van deze Scandinavische vrijwilligers. Bron: Wikipedia
De Boeren hadden het grote voordeel dat zij het gebied heel erg goed kenden en dat zij de beschikking hadden over de meest moderne wapens uit Frankrijk en Duitsland. Deze moderne wapens gebruikten bovendien rookloos kruit zodat de Britten nooit konden zien waarvandaan geschoten werd. Het werd voor de Britten hierna nog veel erger: in de tweede week van december leden zij enorme nederlagen bij Stormberg en Magersfontein. Tegelijkertijd probeerde Buller via de Tugela rivier aan de oostkant de Boeren aan te vallen maar ook hier hadden de Boeren de opperhand door hun kennis van het terrein en de moderne wapens. De Britten verloren honderden soldaten, hadden vele zwaargewonden en veel vermisten. Deze week kwam later bekend te staan als “Black Week”.
Pas onder de leiding van Field Marshal Lord Roberts (1832-1914), die eerder grote successen had geboekt in het Afghaanse Kabul en Kandahar, en zijn stafchef Generaal Lord Kitchener (1850-1916) ging het Britse leger haar strategie aanpassen aan de Boeren en wisten zij in de februari 1900 Kimberly te ontzetten. De belangrijkste troepenmacht van de Boeren werd bij Magersfontein verslagen. Johannesburg en Pretoria werden in juni bezet en in het oosten werd Ladysmith ontzet waarna het Britse leger daar ook optrok naar de grenzen van de Transvaal. President Kruger vertrok in augustus per Nederlands schip naar Europa en stierf vier jaar later in Zwitserland. De Britten hadden nu de Transvaal en Oranje Vrijstaat in handen.
De Britten zijn de uitvinders van de concentratiekampen. Op de afbeelding zijn Boerengezinnen in Britse kampen te zien. Bron: Wikipedia
In september 1900 verwachtten velen dat de oorlog nu definitief voorbij was. Maar vele Boeren bleven door vechten en gebruikten hierbij guerrilla techniek om de communicatielijnen en bevoorrading van het Britse leger aan te vallen en te vernietigen. Ook ondernamen zij “raids” in Natal en de Kaap Kolonie. Hoewel de Britten hier in eerste instantie door werden overrompeld pasten zij, in de loop van de volgende twee jaar, hun strategie aan en sloegen terug met soortgelijke technieken. Boerderijen en vee van Boeren die de guerrilla”s hielpen werden vernietigd en ruim 120.000 vrouwen en kinderen van deze Boeren werden samen met hun zwarte bedienden opgesloten in gevangenkampen, concentratiekampen. In deze kampen stierven bijna 20.000 mensen door ziekte en honger.
Hoewel de oorlog in eerste instantie in Engeland nog kon rekenen op een grote steun van de bevolking en genoeg vrijwilligers opleverde om te gaan vechten tegen de Boeren, zorgde de strategie van Kitchener voor een tempering van dit enthousiasme, vooral in humanistische en socialistische kring.
In de loop van 1901 begonnen beide kampen oorlogsmoe te worden en werd in april 1902 langzamerhand begonnen aan vredesonderhandelingen. Deze resulteerden in de “Vrede van Vereeniging” die op 31 mei 1902 in Pretoria werd getekend. De Britten verkregen hiermee hun politieke macht over de twee Boerenrepublieken, de Boeren kregen 3 miljoen pond schadevergoeding, Nederlands en Engels werden gelijkwaardige talen, bovendien kregen zij de belofte dat de handelingsvrijheid van de twee nieuwe kolonies uiteindelijk hersteld zou worden.
Dit laatste gebeurde pas toen Milner in 1905 vertrokken was en opgevolgd werd door William Waldegrave Palmer, earl of Selborne (1859-1942). Op 31 mei 1910 kwam de Unie van Zuid-Afrika tot stand waarbij de vier Zuid-Afrikaanse kolonies (de Transvaal, Oranje Vrijstaat, Natal en Kaap Kolonie) samen verder gingen onder een regering en waarbij de Afrikaners een opmerkelijke dominante positie gingen innemen.
De Boer War (BBC)
Deel 1 [youtube]http://www.youtube.com/watch?v=0i-hy_0VWZ8[/youtube]
Deel 2 [youtube]http://www.youtube.com/watch?v=94-Pt7NFuvU[/youtube]
Deel 3 [youtube]http://www.youtube.com/watch?v=jQRAHBl4_lc[/youtube]
Deel 4 [youtube]http://www.youtube.com/watch?v=o8bhm7Gngkg[/youtube]
Deel 5 [youtube]http://www.youtube.com/watch?v=nSox7HcHslA[/youtube]
Geef een reactie