Als het mummificeren als doel had te conserveren voor een nieuw leven dan zij de oude Egyptenaren daarin geslaagd. Ikrams boek is namelijk levendig… en zeker niet ingewikkeld.

Zou er enige twijfel bestaan over Salima Ikrams autoriteit op het gebied van het oude Egypte dan wordt die bij een blik op haar curriculum vitae weggevaagd. De lijst van aanstellingen bij universiteiten en musea en de betrokkenheid bij tal van archeologische projecten en mummie-onderzoek maken duidelijk dat zij een expert is. Het verbaast daarom niet dat Dood en begrafenisrituelen in het oude Egypte interessante inzichten geeft in de Egyptische kijk op en omgang met de dood. Bewondering verdient de wijze waarop Ikram die kennis deelt met de lezer. Haar schrijfstijl is helder en prettig leesbaar. Het ontbreken van wetenschappelijke termen en het inleidende hoofdstuk ‘Egypte: geschiedenis en land’ geven aan dat het boek is bedoeld voor de geïnteresseerde leek.

Mens en dier

Het boek is ingedeeld in zeven hoofdstukken waarin steeds een thema wordt belicht. Ondanks de beperkte omvang van het boek wordt een compleet beeld gegeven. Niet alleen aandacht voor rijke graven en fraaie mummies; juist niet-koninklijke graven en dierenmummies komen aan bod. Hoewel het aantal dierenmummies (hoofdstuk 4) het menselijke aantal overschaduwd, is de wetenschappelijke aandacht minder. Ikram heeft zich in het mummificeren van dieren gespecialiseerd en vraagt zich af waarom “zoveel moeite werd gedaan voor dierlijke overblijfselen, terwijl (sommige) menselijke resten zonder veel omhaal in potten bij elkaar gebracht en begraven werden.”

Proces van mummificeren

Er zijn dan ook tal van boeiende vraagstukken: werden offerdieren speciaal gefokt en waarom bevatten sommige bundels slechts delen van dieren of zelfs alleen klei? In het voorafgaande hoofdstuk 3 wordt het proces van mummificeren beschreven. Zoals ook bij andere thema’s naar voren komt, was de manier van de omgang met de doden onderhevig aan verandering. Het mummificatieprocedé maakte ontwikkelingen door die de kwaliteit van de mummie beïnvloedde. Zo werden in het Middenrijk de ingewanden verwijderd door het inbrengen van oliën en niet meer door het opensnijden van het lichaam. De wetenschappelijke discussie over mummificatie is echter nog niet gesloten; DNA-onderzoek opent nieuwe mogelijkheden. Hoewel de hoofdstukken over mummificeren en dierenmummies de meest intrigerende zijn, zijn ook de andere thema’s, waaronder grafbenodigdheden, het graf, begrafenis en dodenculten, onthullend. Slechts de opsommende beschrijving van de ontwikkeling van koningsgraven en mummiekisten is enigszins langdradig.

Vele zwart-wit-illustraties ondersteunen de tekst. Ook qua afbeeldingen zijn het mummificatieproces en de dierenmummies het meest in het oog springend. Ikram laat mens en dier onder de windsels zien. Zij werden gevormd door ziekten en verwondingen en door een al dan niet geslaagde behandeling na hun dood. De gestorven Egyptenaar uit de oudheid komt in Ikrams boek over dood en begrafenis weer tot leven.

Ikram, S.,

Dood en begrafenisrituelen in het Oude Egypte

(Amsterdam 2006).

ISBN 90-430-1199-1. Uitgeverij Pearson Education

[bol_product_links block_id=”bol_5bba22542c62c_selected-products” products=”1001004002721900,1001004011596038,1001004007495599″ name=”Ikram” sub_id=”” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FF9C38″ border_color=”D21C00″ width=”600″ cols=”3″ show_bol_logo=”1″ show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]