In mei 1940 verdedigen een handjevol G-1’s het Nederlandse luchtruim tegen de Duitse luchtmacht. Een verloren strijd, maar toch wordt de G-1 een legendarisch vliegtuig. Een korte geschiedenis.

LVA

De eerste testvlucht in 1937 was een enorm succes. De X-2, zoals het prototype heette, was snel en wendbaar en moest het zonder meer kunnen opnemen tegen andere jachtvliegtuigen uit die periode. Dat was ook de Luchtvaart Afdeeling (LVA), de voorganger van de Koninklijke Luchtmacht, niet ontgaan. Nadat nieuwe motoren werden ingebouwd en het toestel de aanduiding G-1 kreeg, plaatste de LVA een bestelling van 36 vliegtuigen. In plaats van de kanonnen werden acht mitrailleurs in de neus geplaatst, waardoor het toestel al snel de bijnaam ‘de Maaier’ kreeg. Naast de mitrailleurs kon de G-1 nog 400 kilogram bommen meenemen. Daardoor was het niet zozeer een jager, maar een jachtkruiser: multifunctioneel en in staat om lange tijd het luchtruim te doorkruisen.

Buitenlandse interesse

Vertegenwoordigers van buitenlandse luchtmachten meldden zich inmiddels aan de poort van Fokker en stuurden testpiloten om de G-1 uit te proberen. Er werd gevlogen door Denen, Finnen, Zweden, Spanjaarden, Belgen en Turken. De Spanjaarden bestelden als eersten. Toen de toestellen gereed waren voor levering, was de Spaanse Burgeroorlog al voorbij. Estland was bereid om deze G-1’s over te nemen, maar de Nederlandse regering haastte zich om dat te voorkomen.

Inmiddels pakten donkere wolken zich samen boven Europa. Nederland vreesde een oorlog en op de internationale wapenmarkt werd het steeds moeilijker om aan moderne, hoogwaardige wapens te komen. De Nederlandse regering besloot daarom de Spaanse G-1’s in Nederland te houden en voor de eigen luchtverdediging in te zetten. De Denen ontvingen nog wel de onderdelen voor twaalf G-1’s, maar geen van deze vliegtuigen heeft ooit gevlogen. Toen de Duitsers het land binnenvielen, waren Deense technici nog druk in de weer met het in elkaar zetten van de eerste G-1.

Mei 1940

In de vroege ochtend van de tiende mei in 1940 vielen de Duitsers Nederland binnen. Op dat moment stonden 23 G-1’s gevechtsklaar op de bases Bergen en Waalhaven. De G-1’s van Waalhaven stegen tijdens een bombardement van Duitse Heinkel 111 bommenwerpers op, waarbij acht van de elf toestellen net op tijd konden wegkomen. De piloten stortten zich direct op de Duitse aanvallers en schoten vrijwel meteen Martin Fiebig, de commandant van het Duitse KG54-squadron, uit de lucht. In de luchtgevechten die volgden werden nog eens zes Heinkels door de vliegers van Waalhaven neergehaald. Een formidabele prestatie, gelet op het enorme Duitse luchtoverwicht.

Maar ook de G-1’s kwamen er niet zonder kleerscheuren af. Waalhaven was grotendeels verwoest door Duitse luchtaanvallen en landen was onmogelijk. Voor veel G-1’s bleef er niets anders over dan een noodlanding maken. Slechts een G-1 wist De Kooy, een ander Nederlands vliegveld, te bereiken en daar een veilige landing te maken. Op vliegveld Bergen wist slechts een G-1 het luchtruim te kiezen, maar de piloot had geen kans tegen de enorme Duitse overmacht. Met veel moeite wist hij zijn in de lucht te houden en veilig op Bergen te landen.

In de dagen die volgden nam het aantal vliegklare G-1’s af en werden ze hoofdzakelijk voor escorte en grondaanvallen ingezet. Op 14 mei was er welgeteld nog een vliegklaar. De rest was beschadigd, neergeschoten of had een noodlanding moeten maken. Maar desondanks had de G-1 als vliegtuig haar waarde bewezen. Het toestel kon zich meten met Duitse jagers, zoals de Messerschmitt 109. Het was voornamelijk door de vijandelijke overmacht en de minder goed getrainde piloten waardoor de G-1 niet de roem en eer heeft gekregen die het eigenlijk toekwam. Want wat als er nu geen 23 maar 230 G-1’s gereed stonden op de ochtend van de tiende mei? Hoe was de luchtstrijd dan verlopen? We zullen het nooit weten. Het einde van de gevechten in mei 1940 betekende ook het einde van de G-1. Een aantal half afgebouwde machines werden door de Duitsers afgebouwd en als lesvliegtuig gebruikt, maar ook van deze G-1’s overleefde geen enkele de oorlog.

Ondanks het feit dat de G-1 maar zo’n korte periode actief is geweest, heeft het vliegtuig toch diepe indruk gemaakt. Jaren geleden is een model op ware grootte gebouwd, dat sindsdien te bewonderen is in het Militaire Luchtvaartmuseum te Soesterberg. Een prachtige aanwinst, maar het kan natuurlijk nog beter. Wellicht zal een Fokker G-1 in de toekomst weer het Nederlandse luchtruim doorkruisen. Laten we het hopen, het is het zeker waard!

Youtubefilmje de X-2, het prototype van de G-I

[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=P9xv94guCw0&feature=related[/youtube]

Fokker D-XXI toestellen in de meidagen van 1940

[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=MRNI_rM3NSs&feature=PlayList&p=0829F1F5833C1430&playnext=1&playnext_from=PL&index=30[/youtube]

Links

Stichting Fokker G-1

Militaire Luchtvaartmuseum Soesterberg

[bol_product_links block_id=”bol_532afd0243375_selected-products” products=”1001004011413292,1001004011509128,1001004005085195,1001004011370923,1001004008570367,1001004011602925,1001004005186412″ name=”fokker” sub_id=”” link_color=”E94C00″ subtitle_color=”E94C00″ pricetype_color=”000000″ price_color=”E94C00″ deliverytime_color=”C20318″ background_color=”FFDF80″ border_color=”E94C00″ width=”796″ cols=”4″ show_bol_logo=”undefined” show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]