Geloven we nog in de universiteit?
Welke rol het vak theologie en religie in het algemeen moeten vervullen aan de universiteit is al decennialang een onderwerp van discussie.
De zeven artikelen in de bundel Theologie, waarheidsliefde en religiekritiek, Over geloof en wetenschap aan de Nederlandse universiteiten sedert 1815 maken dat meer dan duidelijk.
De conclusie die je kunt trekken na het lezen van Theologie, waarheidsliefde en religiekritiek is dat de theologie, de studie waarop de middeleeuwse universiteiten zijn gegrondvest is, in snel tempo terrein verliest. Althans, aan de Nederlandse universiteiten. Positief gezien, kun je concluderen dat universiteiten niet blind zijn voor maatschappelijke ontwikkelingen. Ontkerkelijking leidt immers ook tot minder werk voor kerkelijke voorgangers. Negatief bezien zijn de universiteitsmuren dus niet bestand tegen de waan van de dag:
“De teloorgang van een eeuwenlang succesvolle traditie van wetenschappelijk onderzoek naar de geschiedenis , de historische bronnen en de culturele ontwikkeling van het christendom in ons deel van de wereld trekken weinig aandacht en creëren weinig opwinding.”
Theologie verdwijnt
Het opgaan van de studie theologie in nogal vage cultuurstudies is een voorlopig eindpunt van een ontwikkeling waarbij godsdienst(onderwijs) niet langer een vanzelfsprekende factor binnen de universiteit is. De discussie over het spanningsveld tussen het vrije wetenschappelijke onderzoek en het geloof is gevoerd door de overheid en universiteiten en binnen de universiteiten door wetenschappers en studenten zelf. Voor sommigen was het een strijd, anderen slaagden erin tot een synthese te komen.
Zoals gebruikelijk in de serie Universiteit & Samenleving zijn de artikelen eerder treffende voorbeelden van deze ontwikkeling dan dat er een eindconclusie wordt getrokken. De bundel is dan ook “bedoeld als aanzet en inspiratiebron voor nader onderzoek.” De onderzoekers kunnen er zeker van zijn dat de ontwikkeling nog niet tot een eind is gekomen. Doordat dit onderwerp actuele nieuwswaarde heeft maakt het al een zeer boeiend thema binnen de universiteitsgeschiedenis.
Voor inhoudsopgave en inkijkexemplaar klik hier.
Theologie, waarheidsliefde en religiekritiek, Over geloof en wetenschap aan de Nederlandse universiteiten sedert 1815
Universiteit & Samenleving 12
(Hilversum 2014)
L.J. Dorsman en P.J. Knegtmans red.
ISBN 978-90-8704-471-8, 120 p., € 14,-
