Het verguisde christendom
In Het verguisde christendom gaat Jacob Slavenburg op zoek naar de oorsprong en teloorgang van de vroegste kerk. Die vroegste kerk was die na Jezus’ dood ontstond en tot aan de verwoesting van Jeruzalem bestond. Van 30 tot 70 na Chr..
Het verguisde christendom is een bewerking van Opus Posthuum, een uitgave uit 2001. In een recensie uit Trouw (3 mei 2002) stond destijds dat de auteur “als historicus geen last heeft van geloofssentimenten.” Dat dit nog steeds het geval is, blijkt uit het volgende citaat uit Het verguisde christendom:
“De tijd waarin alle uitspraken van Jezus in de nieuwtestamentische evangeliën voor waar werden aangenomen ligt ver achter ons. Er is weliswaar een, afnemend, aantal verstarde geesten dat ieder woord uit de Bijbel als onaantastbaar beschouwt – en er bijvoorbeeld nog steeds van uitgaat dat de wereld in zes fysieke dagen is geschapen- meer zijn er die gevoel hebben voor symboliek die de bijbel ons biedt.”
Theologie overvleugelt Jezus’ nalatenschap
Hij is kritisch over de Kerk die later ontstond:
“Van Jezus Christus werd theologie gemaakt. De theologie heeft zijn nalatenschap overvleugeld. Waar Jezus vrede predikte sloeg men om leerstellige redenen elkaar de hersens in. Waar Jezus (en Paulus!) de liefde voor de naaste leerde, werden complete godsdienstoorlogen gevoerd en miljoenen medemensen afgeslacht.”
Wat mij betreft maakt deze houding Het verguisde christendom interessant en toegankelijk. Misschien niet voor ‘verstarde geesten’ maar wel voor niet-dogmatische gelovigen en voor niet-christenen met historische interesse voor een periode waarvan het beeld door latere bronnen, met name de vier evangeliën, en gebeurtenissen is vertroebeld. Slavenburg vormt uit de fragmentarische bronnen uit de periode 30-70 een beeld over hoe de vroege christenen hun geloof beleefden, “zonder duidelijke gezagsstructuur en met vaak onderling inwisselbare functies binnen hun gemeente”.
Verdieping
De verhalende schrijfstijl van Slavenburg waarmee ik kennismaakte in Vrijen met God, maakte dat ik ook dit boek graag wilde lezen. Hij schrijft zelf in het voorwoord: “Historici worden getraind om hun onderzoek op een zo plezierig en vooral toegankelijk mogelijke wijze aan het papier toe te vertrouwen. […] Ik heb ernstig getracht aan deze opdracht te voldoen…” Hoewel hij daar volgens mij wel in is geslaagd, vraagt dit boek wel de nodige inspanning van de lezer want het is geen gemakkelijke kost door het noemen en gebruiken van vele bronnen en citaten. Het uitgebreide notenapparaat biedt uitleg en verdieping.
Het verguisde christendom, Oorsprong en teloorgang van de vroegste ‘kerk’
(Zutphen 2016)
Walburg Pers
