Karel II (1661-1700) is de laatste Habsburger die koning van Spanje was. Karel II was geestelijk en lichamelijk gehandicapt als gevolg van inteelt.

Het verhaal over Karel II is nummer 2 in de reeks van 11 incestueuze relaties uit de geschiedenis.

Karel II en zijn Habsburgse kaak

Karel II in 1685. Bron: wikimedia commons.

Karel II was de enige zoon van Filips IV van Spanje (1605-1665) en Maria Anna van Oostenrijk (1634-1696) die niet overleed voordat hij volwassen was. Zijn ouders waren oom en nicht van elkaar. Zelf ging Karel II geen incestueuze relatie aan, maar hij was er wel het resultaat van.

Karel leerde pas praten toen hij vier en lopen toen hij acht jaar oud was. Zijn kaak was zo misvormd dat hij nauwelijks kon spreken of kauwen. Een onderkaak die zo vervormd is dat deze verder uitsteekt dan de bovenkaak wordt tegenwoordig een Habsburgse kaak genoemd. De aanwezigheid van zulke centenbakken komt namelijk veelvuldig voor in de Habsburgse dynastie. Andere voorbeelden zijn:

Filips IV. Bron: wikimedia commons.

• Filips IV van Spanje, de vader van Karel II (1605-1665)

• Keizer Karel V (1500-1558)

Habsburgse inteelt

De Spaanse tak van Huis Habsburg bestond in de periode 1516-1700.

Een Spaans onderzoeksteam van de universiteit van Santiago de Compostela beschrijft in 2009 hoe de Spaanse Habsburgers gedurende tweehonderd jaar steeds meer met hun  verwanten trouwden om hun nalatenschap in eigen handen te houden. Van de elf huwelijken waren er zeven tussen neef en nicht en twee tussen oom en nicht.

Karel V. Bron: wikimedia commons.

Incest
Het onderzoek toont aan dat de mate van inteelt van Karel II vergelijkbaar is met die van kinderen die geboren zijn uit incestueuze relaties tussen ouders met hun eigen kinderen of tussen broer en zus. Hoe kan dat? De mate van inteelt wordt steeds groter naarmate er meer binnen de familie getrouwd wordt.

Iedereen krijgt een set genen van zijn vader en een set van zijn moeder. Van beide kanten kunnen fouten in die genen doorgegeven worden die ziektes veroorzaken in hun kinderen. Als er echter een fout zit in één set, kan die fout gecompenseerd worden door de andere. Op het moment dat vader en moeder nauw met elkaar verwant zijn, is de kans groter dat een fout die bij beide ouders aanwezig is volledig aan hun kind doorgegeven wordt.

Karel II leed aan twee ernstige erfelijke ziektes:

• hypofyse hormoon deficiëntie: dan is het aanmaken van hormonen in de hypofyse verstoord. Dit kan o.a. erectiestoornissen tot gevolg hebben. Karel II was impotent.

• distale renale tubulaire acidose: de nieren verwijderen zuren in het bloed die ontstaan bij afbraak van voedsel niet goed via de urine. Dit kan o.a. leiden tot kalkafzettingen in de nieren, uitdroging en pijnlijke verweking en verkromming van botten. De Habsburgse kaak van Karel II was de meest mismaakte in een lange lijn van misvormde kaken.

Het leven van Karel II in het kort

Met al zijn lichamelijke en geestelijke beperkingen kon Karel II wel wat hulp gebruiken toen hij (als vierjarige peuter) zijn vader in 1665 opvolgde als koning. Die steun kreeg hij van zijn moeder Maria. Zij was regent tot haar dood in 1696. Daarna moest Karel het alleen proberen.

Karel II was twee keer getrouwd. Met:

• Marie Louise van Orleans tussen 1662-1689 (haar dood)

• Maria Anna van Neuberg tussen 1689-1700 (zijn dood)

Karel II slaagde er niet in om kinderen te verwekken.

Aan het eind van zijn leven ging niet alleen zijn gezondheid achteruit, maar begon Karel zich ook steeds vreemder te gedragen. Zo eiste hij op een gegeven moment dat de lichamen van zijn familieleden opgegraven zouden worden.

De politieke druk van het regeren was te zwaar voor hem. Hij kreeg een zenuwinzinking en ging daardoor noodgedwongen met pensioen. In de laatste paar jaar van zijn leven speelde hij alleen nog maar spelletjes.

Karel II stierf op 1 november 1700, een paar dagen voor zijn negenendertigste verjaardag. Het mag een wonder genoemd worden dat hij het zelfs zo lang overleefde. Amerikaanse historici Will en Ariel Durant vatten het tragische leven van Karel II als volgt samen:

(he was) short, lame, epileptic, senile, and completely bald before 35, he was always on the verge of death, but repeatedly baffled Christendom by continuing to live

Het rijk van Karel II besloeg de halve aardbol: van de zuidelijke Nederlanden, via Amerika naar de Filipijnen in Zuidoost-Azië. Toen hij in 1700 kinderloos stierf barstte de Spaanse Successieoorlog (1700-1713) los om zijn nalatenschap.

Stamboom van Huis Habsburg. Bron: Napoleon Vier from nl [GFDL (http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html) or CC-BY-SA-3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/)], from Wikimedia Commons.

Meer schandalige seks op Historiën

11 incestueuze relaties uit de geschiedenis (overzicht en inleiding)

Schandalige seks special

Bronnen

Alvarez, Gonzalo, The Role of Inbreeding in the Extinction of a European Royal Dynasty, 15 april 2009 (journals.plos.org)

Hypofyse-uitval: symptomen, diagnose, behandeling en oorzaak (mens-en-gezondheid.infonu.nl)

Renale tubulaire acidose (merckmanual.nl)

Thompson, Andrea, Inbreeding: Downfall of a Dynasty, 14 april 2009 (livescience.com)

Wikipedia (wikipedia.org)

[bol_product_links block_id=”bol_5632619f3e388_selected-products” products=”1001004001257375,1001004000580118,9200000022385322″ name=”Habsburg” sub_id=”” link_color=”D68F00″ subtitle_color=”D6982D” pricetype_color=”FF642B” price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFBD7A” border_color=”D27700″ width=”600″ cols=”3″ show_bol_logo=”undefined” show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]

Tim Wachelder

Tim Wachelder studeerde geschiedenis aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Tijdens zijn studie specialiseerde hij zich in Europese Expansiegeschiedenis. Behalve over koloniale geschiedenis schrijft hij ook over militaire, culturele en Nijmeegse geschiedenis. Sinds 2007 is hij webredacteur bij Historiën.

More Posts