Karel V, bondgenoten en tegenstanders is een serie beschrijvingen van landen en biografieën van tijdgenoten van keizer Karel V.

Karel V heerste over een rijk waar de zon niet onder ging. Een rijk dat was opgebouwd uit vele kleine staatjes, totdat Karel wist “af te rekenen met dat zelfstandige en opstandige gedoe.”

Habsburgse Rijk

Auteur Gerben Graddesz Hellinga mag het in het voorwoord van Karel V enigszins informeel uitdrukken (‘gedoe’) maar het is bovenal een bijzondere samenloop van omstandigheden die ervoor zorgden dat vele losse landsdelen onderdeel werden van het immense Habsburgse Rijk. Nu was dit niet alleen een gevolg van Karels ‘afrekening’ met lokale vorsten. Want al voor hij de volwassen leeftijd bereikte, waren grote delen van Europa in zijn handen gewoonweg omdat zijn ouders en grootvader Maximiliaan overleden.

Bondgenoten en tegenstanders

Zijn voorvaderen waren slechts enkele van de mensen in Karels leven die een grote invloed hadden. Juist omdat er al een overvloed aan Karel-biografieën zijn, heeft Hellinga zich toegelegd op de beschrijving van de mensen om hem heen: Bondgenoten en tegenstanders. Om te beginnen zijn opvoeders, adviseurs en financiers.
Daarna komen in enkele hoofdstukken de landen aan bod waar Karel formeel de scepter zwaait: de Lage Landen, Spanje en Duitsland,alleen bondgenoten, zoals de opstandigheid van Karel van Gelre illustreert Ook in Rome kan Karel niet blindvaren op de steun van de pausen. Want de politieke en financiële belangen van pausen en de keizer lopen niet altijd parallel.

Met zulke vrienden heb je geen vijanden nodig, kun je oordelen. Maar toch had Karel V ook enkele echte tegenstanders. Met name buurland Frankrijk, de Italiaanse stadstaten en het Ottomaanse Rijk en in mindere mate Engeland waren een constante bron van zorg en aandacht.

Hervorming en oorlogsvoering

De twee thematische hoofdstukken over de Hervorming en oorlogsvoering vormen onmisbare delen om een goed beeld te krijgen van de vroege zestiende eeuw. In het afsluitende hoofdstuk komt aan bod wat de heerschappij van Karel uiteindelijk heeft opgeleverd. Daarbij aandacht voor de op handen zijnde Opstand in de Nederlanden en Willem van Oranje; een teken dat de centralisatiepolitiek van Karel V feitelijk heeft gefaald.

Opvallend is dat er geen apart hoofdstuk is over de Nieuwe Wereld, waar vandaan “enorme hoeveelheden goud en zilver in de Spaanse schatkist stroomden.” Slechts in het hoofdstuk over Opvoeders, adviseurs en financiers komt het verhaal van de conquistadors, onder wie Hernan de Cortes, aan bod.

Sterke punten van dit boek -en dat geldt in het algemeen voor Hellinga’s werken- dat de hoofdstukken prima als losse onderdelen zijn te lezen. De prachtige afbeeldingen en kaartmateriaal zorgen ervoor dat het een boek is om meerdere malen van de plank te pakken; om zo een stukje te lezen of om iets op te zoeken.

Karel V, bondgenoten en tegenstanders

Gerben Graddesz. Hellinga

Lees het interview met de auteur op Historiën.nl.

(Zutphen 2010)
ISBN 90 5730 670 0, € 29,95
Uitgeverij Walburg Pers

[bol_product_links block_id=”bol_59d9de78be82c_selected-products” products=”1001004007589989,9200000069797206,9200000072181795″ name=”Karel V” sub_id=”” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FF9C38″ border_color=”D21C00″ width=”600″ cols=”3″ show_bol_logo=”1″ show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]