Nicolaas en Alexandra

Nicolaas en Alexandra van de Amerikaanse historicus Robert Massie verscheen voor het eerst in 1967. Ruim vijftig jaar later ligt er een nieuwe uitgave van de Nederlandse vertaling.

Wat mag je uit deze nieuwe publicatie afleiden? Het onderwerp, de laatste Russische tsarenfamilie, houdt een grote aantrekkingskracht op een breed publiek en de wijze waarop Massie de geschiedenis heeft opgetekend heeft na een halve eeuw nog voldoende relevantie en vitaliteit.

Tsaar Nicolaas II

De gebeurtenissen zijn bij velen in grote lijnen wel bekend. Tsaar Nicolaas II regeerde over het immense Rusland. Hij stond daarbij op de schouders van reuzen van voorgangers, zoals Peter de Grote. Hij kwam onverwachts op de troon in wat een roerige tijd zou worden: in Rusland woedden revoluties en toen in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbrak, was het land en het leger slecht voorbereid. De bolsjevisten onder leiding van Lenin grepen de macht en sloten vrede met Duitsland. Voor de tsarenfamilie bleek dit noodlottig. Aan de regering van de laatste tsaar komt een bloedig einde. Door die dramatische geschiedenis heen sloop ook nog de mysterieuze priester Raspoetin.

Persoonlijk leven

Over de Russische Revolutie en het lot van de tsarenfamilie zijn veel boeken geschreven. De aantrekkingskracht van Nicolaas en Alexandra is ongetwijfeld dat Massie het persoonlijk leven van de tsaar en tsarina centraal stelt. We zien hen niet alleen als vorsten maar ook als familiemensen. Massie vertelt dit verhaal op een beeldende manier die niet zou misstaan in een historische roman of zelfs niet in een kasteelroman, zij het wel een bedeesde.

“De familiediners waren informeel, hoewel de tsarina vaak aan tafel verscheen in een prachtige avondjurk en behangen met juwelen. Na het eten ging Alexandra naar de kinderkamer om de tsarevitsj zijn gebeden te laten opzeggen. Later op de avond zat Nicolaas vaak met zijn vrouw en dochters in de salon en las voor terwijl ze borduurden.”

Hemofilie

De historicus voert het vorstenpaar op als liefdevolle ouders die zorgen hebben om hun enige zoon Alexis die leed aan hemofilie, een erfelijke aandoening waarbij bloedingen in spieren en gewrichten optreden. Massie, als vader van een zoon met dezelfde ziekte, roemt de wijze waarop de tsaar hiermee omging.

“Geen man kon vriendelijker zijn dan hij. Hoe deze laatste Russische tsaar ook als monarch beoordeeld moet worden, zijn gedrag als vader en echtgenoot was een categorie apart.”

Om deze narratieve geschiedenis te kunnen maken, onderzocht Massie tal van egodocumenten. Onder de levendige, en soms wat zoete woorden, gaat veel informatie schuil over een interessante en heftige periode in de Russische en Europese geschiedenis.

Vertaling

Nicolaas en Alexandra, Nederlandse vertaling 1985, Uitgeverij Elsevier.

Een eerdere in het Nederlands vertaalde versie stond al in onze boekenkast en om het nieuwe boek op waarde te schatten heb ik die er bij gepakt. Overigens is de nieuwe tekst gebaseerd op die vertaling uit 1985. Hoewel een boek op de kaft beoordelen geen goede gewoonte is, valt er ditmaal toch iets te zeggen over de kwaliteit. De nieuwe versie wint het direct op punten: een harde kaft in plaats van een paperback; dezelfde afbeelding van de tsarenfamilie staat erop maar op de nieuwe is deze geheel zichtbaar en in kleur. Binnenin het vuistdikke nieuwe boek zijn 130 bladzijden meer te vinden dan in het eerdere -eveneens vuistdikke boek- die onder meer zijn besteed aan paginagrote afbeeldingen, een stamboom en een groter en prettiger leesbare lettergrootte. Uitgeverij Omniboek heeft op een smaakvolle wijze de klassieker Nicolaas en Alexandra nieuw leven ingeblazen.

Massie, R.K.,

Nicolaas en Alexandra, Het laatste tsarenpaar

(Utrecht 2018)

ISBN 9789401912648, € 29,99, 656 p.

[bol_product_links block_id=”bol_5b943e549b78d_selected-products” products=”9200000091585373,9200000030698405,9200000092687980″ name=”Massie” sub_id=”” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FF9C38″ border_color=”D21C00″ width=”600″ cols=”3″ show_bol_logo=”1″ show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]

Leon Mijderwijk

Leon Mijderwijk (1975) studeerde voor Leraar Geschiedenis 2e graads aan de HU en deeltijd Geschiedenis aan de Universiteit van Utrecht. Zijn aandacht gaat uit naar de vroege middeleeuwen, in het bijzonder van Engeland. Hij schreef artikelen en recensies voor Westerheem, Archeologie Magazine, So British & Irish, Muntkoerier en Filatelie. Leon is redactiemedewerker van het Detectormagazine en Historiën-redacteur. Hij onderhoudt contact met diverse uitgeverijen, archeologen en historici.

More Posts

Schrijf je in voor TOEN!