Universiteit, publiek en politiek
Universiteit, publiek en politiek, het aanzien van de Nederlandse universiteiten is de tiende uitgave in de serie Universiteit & Samenleving.
Deze bundel begint met de weinig opbeurende woorden “De universiteit is in nood.” En inderdaad,de universiteit deelt mee in de alomvattende bezuinigingen in 2012. Toch vreemd gezien de wens van dezelfde overheid om Nederland als kennisland te willen profileren.
Negatief imago
Kan het allemaal niet wat efficiënter op universiteiten? Of moeten studenten en hoogleraren nu maar eens ‘de mouwen opstropen’? Dat deze vragen gesteld worden, toont aan dat universiteiten kampen met een negatief imago. De auteurs in deze bundel onderzoeken of dit beeld er ook in het verleden al was. De conclusie die uit de acht afzonderlijke bijdragen is af te leiden, is dat vanaf het begin van de negentiende eeuw er sprake is van continuïteit.
Al na de Bataafse Revolutie (1795) was er sprake van een ‘identiteitscrisis’. Van enige stabiliteit in het wetenschappelijke onderwijs lijkt sindsdien geen sprake te zijn gezien de vele onderwijshervormingen die volgden.
Universiteit en samenleving
Ook de rol van de universiteit zelf komt aan bod. De houding ten aanzien van de samenleving is ambivalent. Studenten lijken, middels studentenbladen, de aansluiting te zoeken met de maatschappij. Anderzijds isoleert de universiteit zich onder meer door de ontoegankelijkheid van gebouwen. Die samenleving lijkt op zijn beurt amper weet te hebben wat er zich afspeelt binnen de muren.
Universiteitsbestuurder Sybolt Noorda geeft helder weer dat bij alle beeldvorming omtrent de universiteit meespeelt dat iedereen iets anders beoordeelt: “Men nam gefragmenteerd waar, waardeerde per fragment en deed dat door de eigen bril.”
Jammer is dat er een bijdrage ontbreekt over de universiteit ten tijde van de Republiek toen “geleerdheid in hoog aanzien stond”, juist om het contrast met de huidige stand van zaken te tonen. Het past wel in de serie waarin de focus is op de periode na 1876.
Nederland kennisland
Juist vanwege de paradoxale doelen ‘Nederland kennisland’ en ‘boekhouding op orde’ verdient het boekje m.i. ook de aandacht van politici. Misschien zien ze dankzij deze bundel in dat het tijd is om de traditie om universiteiten negatief te bejegenen, te doorbreken. Ten slotte hebben velen van hen ook hun eigen carrière deels aan dit instituut te danken.
Universiteit, publiek en politiek, Het aanzien van de Nederlandse universiteiten, 1800-2010
Universiteit & Samenleving nr. 10
L.J. Dorsman en P.J. Knegtmans red.
(Hilversum 2012)
ISBN 978 90 8704 317 9, 159 pag., € 15,-
Uitgeverij Verloren