Waarom dragen veel Britten een klaproos in november?

Als liefhebber van Britse programma’s als ‘Have I got news for you’ of ‘Later with Jools Holland’ valt het mij altijd op dat deelnemers aan deze en andere BBC programma’s in november vaak een rode bloem met een zwart hart op hun vest spelden. Waarom doen ze dit?
Klaproos

Poppy in het knoopsgat. Bron: wikimedia commons.

Klaproos

Met het dragen van een ‘poppy’, ofwel klaproos, herdenken Britten de slachtoffers van de Eerste en Tweede Wereldoorlog, maar ook van alle conflicten sinds die tijd. Dankzij haar bloedrode blaadjes en zwarte kruisvormige binnenste is zij een toepasselijk symbool voor alle gesneuvelde soldaten.

Het symbool komt voort uit het idee dat de plant groeide op plaatsen waar iemand vermoord was: de bloem zou het bloed van het slachtoffer hebben omgezet in die mooie rode kleur. Lang is gedacht dat er daarom zoveel klaprozen op slagvelden te vinden waren. Dat komt echter doordat de zaden van de bloem pas ontkiemen als ze aan licht worden blootgesteld. De als gevolg van gevechten en bombardementen omgewoelde grond rond de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) zorgde voor een ideale voedingsbodem.

In Flanders fields

De velden van klaprozen inspireerde de Canadese militaire arts en dichter John McCrae (1872-1918) in 1915 tot het schrijven van het beroemde gedicht ‘In Flanders fields’:

In Flanders fields the poppies blow
Between the crosses, row on row
That mark our place; and in the sky
The larks, still bravely singing, fly
Scarce heard amid the guns below.
We are the dead. Short days ago
We lived, felt dawn, saw sunset glow
Loved, and were loved, and now we lie
In Flanders fields.
Take up our quarrel with the foe:
To you from failing hands we throw
The torch; be yours to hold it high.
If ye break faith with us who die
We shall not sleep, though poppies grow
In Flanders fields.
Voordat John McCrae op 28 januari 1918 overleed aan de gevolgen van longontsteking heeft hij nog mee mogen maken hoe succesvol zijn gedicht werd. Het werd vertaald in vele talen en kwam ook de Amerikaanse dichteres Moina Michael (1869-1944) onder ogen. Zij was de eerste die op het idee kwam om de klaproos te gebruiken als symbool voor de gevallenen. Zij verkocht zelfs klaprozen om de opbrengst aan behoeftige oud soldaten te geven. De liefdadigheidsorganisatie ‘The Royal British Legion’ hield in 1921 de eerste officiële Armistice day, ofwel wapenstilstandsdag, om de gesneuvelden te herdenken. Tegenwoordig zet deze organisatie zich met behulp van vele donaties nog steeds in voor oorlogsveteranen en hun familie, ook voor soldaten die al dan niet invalide terugkeerden uit recente conflictgebieden zoals Afghanistan. Met behulp van de opgespelde klaprozen kunnen mensen laten zien dat ze betrokken zijn en dat ze doneren.
poppy, klaproos

Een veld klaprozen. Bron: wikimedia commons.

Herdenking 11-11-11

Op 11 november 1918 om 11:00 uur werd de wapenstilstand getekend. Elk jaar herdenken onder andere Engeland, Canada, de Verenigde Staten, Frankrijk en België deze ‘Armistice’, ofwel wapenstilstand, door op 11 november om 11:00 2 minuten stil te zijn. Zo werden op 11-11-11 in Ieper de gevallenen van de Eerste Wereldoorlog en de oorlogen die volgden, herdacht met een speciale Last post plechtigheid aan de Menenpoort. Dit gebruik lijkt op de Nederlandse traditie om op 4 mei 2 minuten stil te zijn. Het enige verschil is dat in Nederland op dat moment niet alleen oorlogsveteranen, maar alle soorten slachtoffers van oorlogen herdacht worden, terwijl op 11 november stilgestaan wordt bij de gesneuvelden van alle oorlogen.

Het herdenken van de wapenstilstand van 11 november 1918 vindt in Frankrijk en België plaats onder de noemer ‘wapenstilstandsdag’, terwijl het in Canada en de Verenigde Staten bekend staat als Remembrance Day. De Engelsen herdenken ‘Armistice day’, inclusief de twee minuten stilte, op 11 november, maar herdenken ‘Remembrance day’ met grootschalige ceremonies bij oorlogsmonumenten op de tweede zondag van november. In herdenkingsjaar 2014 is dat zondag 9 november.

Bronnen:

http://nl.wikipedia.org/wiki/In_Flanders_Fields

http://www.veterans.gc.ca/eng/history/firstwar/mccrae

http://www.toerisme-ieper.be/nl/evenement/115/herdenking-wapenstilstand.html

href=”http://www.britishlegion.org.uk/

http://en.wikipedia.org/wiki/Remembrance_Day



Tim Wachelder

Tim Wachelder studeerde geschiedenis aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Tijdens zijn studie specialiseerde hij zich in Europese Expansiegeschiedenis. Behalve over koloniale geschiedenis schrijft hij ook over militaire, culturele en Nijmeegse geschiedenis. Sinds 2007 is hij webredacteur bij Historiën.

More Posts

7 Reacties op Waarom dragen veel Britten een klaproos in november?

  • NVM Helderman schreef:

    Waarom draagt de een drie poppies en bv koning Willem Alexander maar een poppie ????

    • Tim Wachelder schreef:

      Beste Nicky,

      Meestal dragen mensen maar één poppy. Dat is ook genoeg om je betrokkenheid te laten zien. Soms draagt iemand er meer: koningin Elizabeth van Engeland bijvoorbeeld (een stuk of vier). Dat is haar persoonlijke voorkeur. Een reden om meer dan één poppy te dragen kan zijn dat de persoon die ze draagt stil wil staan bij meerdere landen of individuen.

      Vriendelijke groet,

      Tim Wachelder

  • J.Ouderkerk schreef:

    Wanneer is de collecte in Nederland waarbij je een klaproos kreeg gestopt en waarom. Ik heb hier herinneringen aan. Ik ben geboren in 1950.

  • Pingback: WO I interessante weetjes | Een negen is ook wel best oké

  • Gemma Bouhuijzen schreef:

    Mijn hond een schotse terrier heet Poppy. Mijn lievelingsbroer is een klaproos en nu ik dit weet over de klaproos vind ik het nog byzonderder.

  • Adrienne schreef:

    In het artikel staat dat de vrede op 11-11-2018 werd getekend. Dit is niet juist. Er werd officieel een wapenstilstand gesloten. De vrede werd pas in 1919 getekend bij de Vrede van Versailles

    • Tim Wachelder schreef:

      Bedankt voor de aanvulling. Het gaat inderdaad om de wapenstilstand, niet om de vrede van Versailles van 28 juni 1919. Aangezien het woord ‘vrede’ dat kan suggereren, heb ik het vervangen door ‘wapenstilstand’. Het is wel zo dat met de wapenstilstand van 11 november 2018 al een einde kwam aan de oorlogshandelingen. Praktisch gezien begon de vrede op dat moment, formeel echter nog niet.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Schrijf je in voor TOEN!