Een vulkaan in Nederland? Het klinkt ongeloofwaardig, maar het is echt waar. De Zuidwalvulkaan was een kilometer hoog en bevindt zich in de Waddenzee.

Boorproeven Zuidwal

Begin jaren zeventig van de twintigste eeuw. Op zoek naar nieuwe gasvelden voeren onderzoekers van het Franse oliebedrijf Elf proefboringen uit in de Waddenzee, in een gebied dat de Zuidwal heet. Op twee kilometer diepte vinden ze inderdaad gas, maar er is meer aan de hand. De temperatuur van de aarde, die op die diepte rond de 100 graden Celsius schommelt, is op de boorplek veel hoger. De onderzoekers meten een temperatuur van rond de 130 graden celcius. Ze besluiten door te boren en bodemmonsters te nemen. Ze halen een vreemde gesteentesoort naar boven, dat ze in eerste instantie niet goed kunnen thuisbrengen. Nader onderzoek zorgt voor de broodnodige antwoorden: het gaat om vulkanisch gesteente. Ze hebben in de krater van een vulkaan geboord.

Kilometer hoog

Een vulkaan in Nederland is tegenwoordig eigenlijk niet voor te stellen, maar 160 miljoen jaar geleden lag-ie er toch echt: de Zuidwalvulkaan. Met een hoogte van ongeveer een kilometer zorgde de vulkaan met haar korte maar hevige uitbarstingen 12 miljoen jaar lang voor een continu veranderend landschap.

Gas

Het gas zelf zit al veel langer in de grond. Zo’n 300 miljoen jaar geleden, tijdens het Carboontijdperk, lag het Europese continent rond de evenaar en heerste er in dit gebied een tropisch klimaat. De vele moerassen in dit immense gebied werden regelmatig door de zee overspoeld en zette daarbij sedimenten af bovenop de veenlaag, zoals zand en klei. Doordat er in dit proces steeds nieuwe sedimentlagen ontstonden, werd het veen steeds verder samengeperst. Door de hoge druk op het veen veranderde het langzaam in gas, steenkool en versteende klei, ook wel bekend als schalie.

Zandsteen

De Zuidwalvulkaan ontstond onder die afzettingslagen en doorbrak de aardlagen waarin het gas zich had opgehoopt. Daardoor kon het gas ontsnappen naar een hoger gelegen laag poreus zandsteen, die aan het einde van het carboontijdperk was gevormd. Daarboven bevond zich een harde, ondoordringbare zoutlaag, zodat het gas niet naar de oppervlakte kon ontsnappen. Het gas bleef dus uiteindelijk steken in de punt van de oude vulkaan.

Gaswinning

Na al die jaren gloeit de vulkaan nog steeds na en daarom zijn de bodemtemperaturen op grote diepte boven de vulkaan een stuk hoger. Ook wordt er nog steeds gas gewonnen. Via een pijpleiding wordt het gas naar Harlingen vervoerd waar het geschikt wordt gemaakt voor huishoudelijk gebruik. Veel mensen in Nederland koken dus voor een deel op vulkaangas.

[bol_product_links block_id=”bol_556827d1a14c8_selected-products” products=”1001004002923284,1001004002923285,1001004001551735,9200000038706873,1001004008763245,1001004010958359″ name=”geologie” sub_id=”” link_color=”E94C00″ subtitle_color=”E94C00″ pricetype_color=”000000″ price_color=”E94C00″ deliverytime_color=”C20318″ background_color=”FFDF80″ border_color=”E94C00″ width=”600″ cols=”3″ show_bol_logo=”undefined” show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]